Duurzame revolutie op de werkplek: focus op circulair meubilair en consuminderen
Iedereen met een werkplek heeft een ecologische voetafdruk. Denk bijvoorbeeld aan de aanzienlijke hoeveelheden papier en enveloppen die we op kantoren verbruiken, de kostbare toner die nodig is om te printen, en hoeveel pennen er in een jaar doorheen gaan, terwijl ze in overvloed in het voorraadhok liggen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het kantoormeubilair. De categorie Werkplekomgeving zet zich in voor het verduurzamen van al deze onderdelen. Wat hun doelstellingen zijn, en nog veel meer, is beschreven in het nieuwe categorieplan. We brachten het in beeld.
(Het logo van Denk Doe Duurzaam. Meer voor elkaar. Martijn van der Rijt:)
RUSTIGE MUZIEK
MARTIJN VAN DER RIJT: Wij staan voor het SPARK,
een nieuw kantoorpand van de Belastingdienst.
Het mooie van dit pand is dat het circulair is ingericht.
Wij kopen jaarlijks voor 50 à 60 miljoen euro aan spullen in voor het hele Rijk.
Daarmee hebben wij een bepaalde inkoopkracht
waarmee we ook veranderingen in de markt aan kunnen brengen.
De ambitie is om de uitstoot van CO2 terug te dringen,
het gebruik van primaire grondstoffen.
Wij hebben een socialreturn-paragraaf
om ook de internationale keten te verbeteren.
Dat doen we door innovatieve projecten te starten,
samen met onze leveranciers, maar vooral ook met onze interne partners.
Dan kun je bijvoorbeeld denken aan een envelop van restafval van suikerbiet.
HAIRO VAN DEN BERG: We zitten op het Rijksontmoetingsplein
in het SPARK-gebouw.
Dat betekent dat alle rijksambtenaren hier kunnen aanlanden
om elkaar te ontmoeten, te vergaderen, je kunt samenwerken.
Inmiddels is hier, denk ik, 95 procent aan meubilair circulair.
Het opknappen, repareren en onderhouden van meubilair is het belangrijkste.
Als dat niet meer kan, dan kunnen stoelen een nieuw jasje krijgen
of ze kunnen overgespoten worden, ergens anders worden heringezet.
De filosofie is altijd wel dat als we iets afnemen,
dat we er dan ook iets moois voor terugzetten,
zodat je het gevoel hebt dat je welkom bent, dat er iets goeds staat.
Dus de behoefte verandert, dat zie je zeker bij de jongere generaties:
ontmoeten is veel belangrijker geworden dan individuele werkplekken.
Dat proberen we nu in al onze panden te realiseren.
2014 zaten we nog helemaal met lineaire producten.
Inmiddels zijn we tien jaar verder
en hebben we samen met die leveranciers echt die markt veranderd.
NAIMA JEBBAR: Door die ontwikkeling en verschuiving zijn er mooie kansen ontstaan
op de arbeidsmarkt voor socialreturn-kandidaten.
Die worden dan begeleid door onze leveranciers
en worden opgeleid in het refurbishen en repareren
van het kantoormeubilair binnen het Rijk.
(Naima Jebbar:)
Ook bij kantoorartikelen zijn we bezig om te kijken:
hoe is het gedrag en kunnen we daar wat in veranderen?
De focus op dat onderdeel is het gebruik van minder kantoorartikelen.
HENK JAAP BUIKEMA: We bedienen alle ministeries en 20.000 werkplekken.
Toen we begonnen met circulaire kantoorinrichting,
hebben we eerst een centrale postbus ingericht
waarbij alles op het gebied van meubilair bij elkaar komt.
Om projecten die op stapel staan, met elkaar te verbinden,
dat is voor ons de basis voor onderhouds- en vervangingsplannen,
waardoor we de herinzet van meubilair mogelijk kunnen maken
en voorkomen dat we vanuit het ene pand meubilair gaan afstoten
en voor een ander pand opnieuw meubilair gaan aanschaffen.
De afgelopen jaren hebben we ongeveer 800 ton aan CO2 bespaard.
JEBBAR: Van al de stof die nu verwerkt is in deze mooie items, willen we weten:
beste leverancier, waar komt het katoen vandaan dat u verwerkt in onze spullen?
Dus wij vragen de leverancier om de keten inzichtelijk te maken,
omdat we niet het risico willen lopen
dat er kinderarbeid gemoeid is met de spullen die wij krijgen,
of slechte arbeidsomstandigheden of hongerlonen.
De afgelopen jaren hebben we mooie ontwikkelingen gemaakt
door een tool te ontwikkelen die het makkelijker maakt
om het onderwerp wat concreter en vatbaarder te maken,
dat op het moment dat er een probleem is, daar een oplossing voor gaat komen.
Vanuit de categorie Werkplekomgeving zijn we dagelijks bezig
met het verduurzamen van jouw werkplek.
Daar hebben we je hulp bij nodig.
Wees je bewust van wat je doet met je spullen op je werkplek,
zoek het categorieplan op, op: zakendoenmethetrijk.nl
en dan hopen wij jou snel een keer te mogen ontmoeten.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksoverheid. Het beeld wordt blauw met wit. Beeldtekst: Samen werken aan een duurzame en sociale Rijksoverheid. www.denkdoeduurzaam.nl. Het logo van Denk Doe Duurzaam. Meer voor elkaar. Eronder staat: Een productie van de Rijksoverheid.)
DE RUSTIGE MUZIEK STOPT
Marktverandering met inkoopkracht
De categorie Werkplekomgeving bestaat uit de onderdelen kantoorinrichting, kantoorartikelen, blanco papier en facilitair drukwerk. Categoriemanager Martijn van Rijt: “We kopen voor zo’n 60 miljoen Euro in aan spullen voor de hele Rijksoverheid. Daarmee hebben we een inkoopkracht waarmee we veranderingen in de markt teweeg kunnen brengen. Onze ambitie is om de uitstoot van CO2 terug te dringen en het gebruik van primaire grondstoffen te verminderen. In 2030 moet al ons meubilair circulair zijn. Ook werken we aan social return en aan het verbeteren van de internationale keten. Met onze strategie sluiten we aan bij de strategie ‘Inkopen met impact’ van het Rijk en bij de wereldwijde duurzaamheidsdoelstellingen.”
Papier, kantoorartikelen en facilitair drukwerk
De categorie werkt samen met leveranciers en interne opdrachtgevers aan projecten die gebruik maken van gerecycled papier, virgin papier en innovatieve papiersoorten, zoals die gemaakt van bietenafval of bamboe. “We geloven echter dat de grootste impact kan worden bereikt door te focussen op consuminderen”, vertelt Naima Jebbar, strategisch contractmanager voor werkplekomgeving. Ze benadrukt: “Onze prioriteit ligt momenteel vooral bij het verkleinen van de voorraad en het verminderen van het gebruik van kantoorartikelen.”
Een dergelijke strategie vergt onderzoek naar, en positieve beïnvloeding van gedrag van collega’s. Daar is de categorie nu mee bezig. Is het echt nodig om op elke hoek van een afdeling een printer te hebben? Moedigt het plaatsen van kasten niet onnodige opslag van dossiers aan? En moeten pennen echt altijd voor het grijpen liggen? Dit vereist bewust gedrag van gebruikers. Tegelijkertijd wil de categorie het wel mogelijk houden om artikelen aan te vragen die je, na zorgvuldige overweging, echt nodig hebt. Je kunt dan bijvoorbeeld een nieuwe pen ophalen bij een centraal servicepunt.
Social return
De verschuiving van een lineaire naar een circulaire kantoorinrichting biedt ook kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vertelt Naima. “Onze leveranciers begeleiden mensen en leiden hen op in het repareren en refurbishen van kantoormeubilair. Het is belangrijk dat leveranciers meegaan in deze ontwikkeling en zo ook hun bijdrage leveren aan de Rijksdoelen.”
Internationale Sociale Voorwaarden
De Rijksoverheid wil voorkomen dat de grondstoffen die in ons meubilair worden verwerkt, op een onethische wijze worden geproduceerd of vergaard." We vragen de leverancier daarom om volledige transparantie te bieden over hun hele productieketen”, vertelt Naima. “Samen met de leveranciers is er een tool ontwikkeld die inzicht creëert in de keten en risico’s van onze leveranciers. Risico’s worden besproken en opgelost. Dat is waar we voor staan, we gaan de uitdaging niet uit de weg."
Recycling kantoormeubelen
De categorie zet groot in op recycling van kantoormeubelen. Het kantoorgebouw Spark, waar een deel van de Belastingdienst is gevestigd, is daarvan een goed voorbeeld. Hairo van den Berg is aspectmanager duurzaamheid en weet te vertellen dat in dit gebouw inmiddels zo’n 95% van het meubilair circulair is. “Dat kent verschillende vormen. Opknappen, repareren en onderhouden van meubilair is het belangrijkst. Meubels kunnen een nieuw jasje krijgen, of ze worden ergens anders ingezet wanneer ze in het ene pand niet meer nodig zijn. We doen daarbij niet af aan kwaliteit.
Op het ontmoetingsplein van het Sparkgebouw zijn collega’s van de hele Rijksoverheid van harte welkom om te werken en elkaar te ontmoeten. Na de invoering van de Rijkspas, kun je daar zo binnenlopen. Hairo ziet dat de behoefte van werknemers verandert. “Er is meer behoefte aan ontmoeten en samenwerken dan aan individuele werkplekken. Dus daar zetten we bij al onze panden op in. In 2014 waren we nog geheel met lineaire producten ingericht. Nu tien jaar verder hebben we samen met de leverancier echt de markt veranderd.”
Meubelmakelaar
Bij FMHaaglanden, de facilitaire dienstverlener voor de kantoorgebouwen in de Haagse regio, is een speciale functie in het leven geroepen om kantoormeubilair zo efficiënt mogelijk te hergebruiken binnen alle ministeries. Henk-Jaap Buikema is intermediair circulaire kantoorinrichting, kortgezegd: meubelmakelaar. Hij richtte medio 2020 een centrale postbus in waar alle aanvragen en al het aanbod op het gebied van meubilair bij elkaar komt. Henk-Jaap: “Zo voorkomen we dat we in het ene pand meubilair afstoten en voor een ander pand nieuw inkopen. Met deze inspanningen heeft FMHaaglanden de afgelopen jaren zo’n 800 ton aan CO2 bespaard.”