Ga Duurzaam Doen: 3 tips voor directe actie
Ruim 100 ambtenaren kwamen bij elkaar in Woerden op 19 september, en allemaal werken ze aan een duurzame rijksbedrijfsvoering . Tijdens Duurzaam Doen! 2024 zijn nieuwe contacten gelegd, gesprekken gevoerd en vragen gesteld. Maar één vraag kwam telkens terug: wat ga jij vanaf vandaag duurzaam doen? Dit artikel helpt je op weg, met drie concrete tips voor actie.
1. Maak de duurzame keuze logisch en makkelijk, zo zet je in op het onbewuste
Het was de kern van de openingslezing van neurowetenschapper Anjo Travaille: mensen maken vooral onbewuste keuzes. Sterker nog, slechts 1% van de keuzes die we maken is bewust, vertelde hij. Toch gebruiken we nog vaak feiten, cijfers en doemscenario’s om het gedrag van anderen te beïnvloeden. Niet effectief, verklaart Anjo, want het is abstracte informatie en voelt niet direct relevant. De hersenen laten zich vooral leiden door gewoontes; onbewuste handelingen met beloning op de korte termijn.
Maar het goede nieuws is, ook duurzame keuzes kunnen onderdeel zijn van onbewust gedrag: volgens Anjo gaan mensen sneller voor de duurzame keuze wanneer deze minder moeite kost en vanzelfsprekend aanvoelt. Het helpt wanneer anderen dezelfde keuze maken en als het als zinvol wordt ervaren.
Aan wat voor voorbeelden kun je denken? Anjo liet tijdens zijn lezing een video zien waarin rode lijnen op de grond mensen onbewust naar de trap leidden, in plaats van naar de lift. En een deelnemer had het idee om vleeskroketten minder prominent in het zicht te leggen in bedrijfskantines, zodat de voorkeur onbewust uitgaat naar duurzame alternatieven. Maar ook de digitale inrichting kan gebruikers beïnvloeden: welke informatie zet je bovenaan de webpagina waarmee je een zakenreis boekt? Hoe makkelijk is het om online een treinreis te selecteren, in plaats van het vliegtuig? Maak duurzame opties niet alleen mogelijk, maar ook vanzelfsprekend.
2. Denk vanuit de ander en ga in gesprek
Duurzaam Doen! 2024 bewees het op meerdere vlakken: niemand is te oud om te leren, en leren lukt het best spelenderwijs. Anjo werd aangekondigd als groot liefhebber van Stratego, de Rechtbank van de Toekomst speelde in hun workshop een aanklacht van ecocide na, terwijl op andere plekken Levend Ganzenbord en het Klimaatimpactspel de revue passeerden. Ook de mannen van MiER toonden het effect van deze methode: met humor en enthousiasme krijg je de ander mee. Maak het lichter, zonder het onderwerp te bagatelliseren. Zo begin je makkelijker een gesprek.
Een concretere actie dan het gesprek aangaan, is er niet. Wees je bewust van je positie en voorkomen, en kijk wat de ander belangrijk vindt. Door je te richten op het laatste, kun je op meer begrip rekenen. Overweeg hierbij of je het woord ‘duurzaamheid’ überhaupt wil gebruiken. Programmamanager Sabien van der Leij zei het al tijdens de opening: duurzaamheid zit in alles, dus ongetwijfeld ook in een thema dat de ander belangrijk vindt, zoals veiligheid, financiën of reizen. Benader duurzaamheid op een manier die aansluit bij de waarden en interesses van de gesprekspartner, in plaats van het direct als een verplichting of moreel standpunt naar voren te brengen. Vergroot je handafdruk, zonder met de vinger te wijzen.
3. Verklein stappen en verkort deadlines: kom in actie!
Iedereen kan duurzaam doen. Het was de primaire boodschap van de workshop ‘Zo, opgelost’: onderschat niet het belang van kleine, concrete ideeën voor grote vraagstukken. Kleine handelingen kunnen een grote rol spelen in onbewuste gedragsverandering.
Volgens een deelnemer aan de workshop Design voor Duurzaam hoeft zo’n handeling doen ook helemaal niet lang te duren: haal de deadline naar voren, dat zet de druk erop. Zo kom je automatisch in actie!
Wat zijn stappen die je morgen (of liever natuurlijk vandaag) kunt zetten? Kun je bijvoorbeeld de fietsenrekken dichter bij de ingang van het kantoorgebouw zetten? Of plantaardige opties in de kantine op ooghoogte plaatsen? Je website anders inrichten? Lijnen of bordjes aanbrengen bij duurzame alternatieven? Prullenbakken of lichtknoppen verplaatsen? Beloon duurzaam gedrag, en maak het een gewoonte. Hoe meer mensen de duurzame keuze maken, hoe eerder het de norm wordt. Op naar het social tipping point!
Bonustip: Verzin & Win een duurzaam teamuitje
Een andere manier om direct in actie te komen, is het insturen van jouw idee voor een duurzaam teamuitje. Bij winst vindt dit teamuitje daadwerkelijk plaats. Dat is nog eens concrete actie! Stuur jouw idee uiterlijk 10 oktober in via dit formulier.