Facilitair bedrijf DJI: duurzaam van mens tot magnetron
Op de vierde etage van het gebouw aan de Bezuidenhoutseweg 20 in Den Haag vind je tijdelijk geen gebruikelijke kantoorruimte. De verdieping is een expositieruimte voor duurzame initiatieven van het Facilitair Bedrijf van de Dienst Justitiële Inrichtingen (FB DJI). Van upcycled kantoormeubilair en extra sterke magnetrons tot social return-initiatieven voor (ex-)gedetineerden. De expositie geeft een inspirerende inkijk in de mogelijkheden om over de volle breedte te verduurzamen in de bedrijfsvoering.
Het facilitair bedrijf van DJI is één van de vier facilitaire dienstverleners van het Rijk. Zij kopen in voor alle ondersteunende processen, van catering tot meubilair. Initiatiefnemers Peter Holtrop, manager duurzaam inventarisbeheer, en Angélique Cooijmans, aspectmanager duurzaamheid, hadden maanden geleden niet verwacht dat de Duurzame Experience op hun verdieping zo’n succes zou worden. “We hadden geen goed doordacht plan voor we hieraan begonnen”, zegt Angélique. “De verdieping stond al een tijd leeg, dus dachten Peter en ik: ‘laten we de ruimte vullen met inspiratiemateriaal om te laten zien aan onze collega’s, inkopers maar ook particuliere bedrijven, wat je allemaal kan bereiken als je op duurzaamheid aandringt.” “Er bleven maar bedrijven aankloppen die mee wilden doen”, vult Peter aan. “Nu staan er meer dan tien ruimtes vol met succesvolle, en minder succesvolle, initiatieven, ideeën en pilots.”
Durf fouten te maken
Als je de lift uitstapt, loop je meteen op tegen een idee dat iets minder goed uit de verf kwam: een duurzaam matras. “Wel heel duurzaam, maar helaas niet een heel brandveilig matras”, zegt Peter. “En dat is natuurlijk wel belangrijk als je matrassen maakt voor gedetineerden. Zij kunnen geen kant op als het matras vlamvat.” Angélique: “We zijn niet bang om ook mislukte ideeën te laten zien. Als je wilt innoveren moet je ook fouten durven maken. Dat laten we hier ook zien.” Op de vierde verdieping worden alle mogelijke duurzame ideeën en initiatieven getoond. Van duurzame bedrijfskleding, hergebruikte bureaus en stoelen, tot weerbare, en daarom duurzame, magnetrons.
“In onze 40 DJI-instellingen gaan er in totaal zo’n twintig magnetrons per dag doorheen. Ze gaan kapot, worden gesloopt of worden niet goed gebruikt of schoongehouden. We gingen op zoek naar een duurzaam alternatief. Dat is in ons geval geen magnetron van duurzame materialen, maar vooral een magnetron die lang meegaat. Dus ontwierpen de productmanager en de contractmanager samen met de leverancier een magnetron die zonder draaischijf makkelijker te gebruiken is, weinig knoppen heeft en extra weerbaar is. Als je zo een levensduur kan verveelvoudigen, behaal je enorme winst. Je gebruikt minder grondstoffen en daardoor ook minder CO₂. En naast dat er veel minder nieuwe magnetrons gemaakt hoeven te worden, gaan de gedetineerden er ook op vooruit.”
”We moeten in Nederland af van het idee dat we alles maar altijd nieuw kopen.”
Buiten de instellingen, op de kantoren van DJI, wordt er ook niet stilgezeten. Peter: “We moeten in Nederland af van het idee dat we alles maar altijd nieuw kopen. Er zijn al heel veel spullen in Nederland. Het is dus niet nodig om te blijven produceren. In ons nieuwe kantoor in Utrecht komen 530 stoelen uit de Tweede Kamer die opnieuw zijn gestoffeerd en worden bureaus hergebruikt als vergadertafels. Dit overtollige meubilair wordt aangeboden via de Rijksmarktplaats voor andere rijksonderdelen. Daarnaast hebben we in samenwerking met Gispen en het arbeidsbedrijf van DJI 1000 bureaus gerefurbished voor deze locatie” Angélique: “De nieuwe inrichting doet totaal niet onder voor nieuw gekochte producten, maar we besparen wel veel CO₂ en grondstoffen. Per stoel levert dit een winst op van meer dan 80kg CO₂. In samenwerking met kantoormeubelfabrikanten Gispen en Joustra maken we overtollig kantoormeubilair weer geschikt voor een tweede leven. In de werkplaatsen werken ook met mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Zij geven hier het meubilair een tweede kans.”
Social Return en gedetineerden
De duurzame doelstellingen van het Rijk bestaan niet alleen uit klimaatdoelstellingen. Ook naar sociale aspecten gaat er veel aandacht uit. Op het gebied van social return werkt DJI samen met Pernu. Peter: “Pernu is een detacheringsbureau gespecialiseerd in mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. DJI werkt over het algemeen tot de voordeur. Dat betekent dat op het moment dat een gedetineerde een instelling verlaat, wij er in principe niets meer mee te maken hebben. Een ex-gedetineerde kunnen we niet aannemen (want ze krijgen geen Verklaring Omtrent Gedrag) én geen werk laten doen dat bestemd is voor gedetineerden. Samen met Pernu zoeken we naar mogelijkheden om deze doelgroep toch te helpen - en niet zonder resultaat. Vorig jaar zijn er op deze manier 35 mensen aangenomen, wat maar liefst 10% is van het totaal aantal mensen in dienst bij FB DJI.
Samenwerking is de kern binnen de duurzaamheidsdoelstellingen van DJI. “Het laatste wat je wil is dat je gedetineerden alleen maar nutteloze dagbesteding laat uitvoeren.” Zorg goed voor de aarde, maar combineer dit met goede zorg voor de mens. Dit komt ook goed tot zijn recht in de samenwerking met naaiatelier VANHULLEY, waar vrouwen die langere tijd aan de zijlijn staan worden geholpen om weer mee te doen. De vrouwen in Groningen maken alles: van slingers tot DJI-rugzakken.
Toekomststoel
Een ander opmerkelijk gezicht in de expositie is een vergaderruimte waar een stoel altijd leeg blijft: de stoel van de toekomst. Dit is een initiatief van Jan Terlouw. “Naast al onze concrete pilots en initiatieven vind ik dit ook een heel mooi idee”, zegt Angélique. “De stoel van de toekomst gaat om het idee dat je tijdens je vergaderingen, waar je toch vaak de korte termijn binnen je organisatie bespreekt, ook nadenkt over wat deze beslissing betekent voor de lange termijn. Een stem die vaak niet gehoord wordt. Daarom staat de lege toekomststoel daar. Zodat je je er tijdens de vergadering altijd van bewust bent dat je de stem van de duurzame toekomst nooit moet vergeten.” We hebben als Rijk vijf duurzame doelen, uiteindelijk richting 2050. Dan is zo’n stoel een mooie manier om je daarmee te confronteren,” vult Peter aan.
Eerlijke koffie
Voor ieder departement, zo ook DJI, is koffie een belangrijk en wat duurzaamheid betreft impactvol product. Je wil goed zijn voor de producent zonder dat de collega’s moeten inleveren op kwaliteit. DJI deed samen met de categorie consumptieve dienstverlening daarom een marktverkenning voor koffie. Hier kwamen verschillende partijen op af, in plaats van de gebruikelijke grote koffieproducenten. Maas is, in samenwerking met Koffielust uit Veenhuizen en Pure Africa, als winnaar geselecteerd. Angélique: “De koffiebonen van Pure Africa worden direct van de boeren gekocht en er wordt gezorgd dat iedereen in de korte keten een eerlijke prijs ontvangt. Vervolgens wordt de koffie vanuit Rwanda naar de branderij in de gevangenis van Veenhuizen gebracht. Daar wordt de koffie gebrand door de inzet van gedetineerden. Zo hebben zij nuttig werk en krijgen zij betere kansen als ze moeten re-integreren na hun detentie. De koffie van DJI zorgt niet alleen voor een betere toekomst voor mensen in Rwanda, maar ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hier in Nederland. De hele keten is inzichtelijk. Dit is de enige échte duurzame koffie, waarvan je elke boon kan verantwoorden.”
“Een ander initiatief waar ik erg trots op ben, is Cliff”, zegt Peter. “Cliff is een ijzersterke grondstof die wordt gemaakt van oud textiel in combinatie met versnipperd plastic afval. De korrels worden vervolgens gebruikt voor de bouw van (tuin)stoelen, tafels, maar ook voor lantaarnpalen die gebruikt worden rond onze instellingen. Dit materiaal is eeuwig opnieuw te versnipperen en te gebruiken.”
Focus op duurzame impact leidt tot winnen SDG-award
Eerder dit jaar kreeg Peter voor zijn duurzame werk, de SDG-award. SDG staat voor de Sustainable Development Goals. Dit zijn 17 duurzaamheidsdoelen opgesteld door de VN. “De award was een beloning voor ons werk. Het is toch wel heel bijzonder om getoetst te worden op alles wat wij doen, en dan deze erkenning te krijgen. Ik hoop het momentum dat wij als organisatie door de prijs hebben, te gebruiken om onze bedrijfsvoering nog duurzamer te maken. Te beginnen in Veenhuizen; dit moet hét SDG-dorp worden van Nederland.”
Wil je meer weten over de opzet van een Experience Duurzaamheid? Neem contact op met Angélique of Peter of bekijk de toolbox communicatie van Denk Doe Duurzaam.