Jaarcijfers duurzame bedrijfsvoering 2023: minder gasverbruik, betere verslaglegging
Aandacht voor het klimaat werpt haar vruchten af. De Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk (JBR) 2023 laat zien dat de totale CO2-uitstoot van de Rijksoverheid afgelopen jaar daalde. Dit komt onder andere door de energiebesparing in de panden. Van april tot en met december verminderde het gasverbruik met 26%. Daarmee is de doelstelling van gasreductie voor 2030 in 2023 al gehaald.
In de JBR laat de Rijksoverheid jaarlijks zien hoever het is met het behalen van de bedrijfsvoeringsdoelen, waaronder die voor verduurzaming van de eigen organisatie. Het Rijk heeft waar het gaat om duurzaamheid een voorbeeldrol. Samen streven de organisaties van het Rijk naar minder CO2-uitstoot, lager energieverbruik, minimalisatie van afval en verspilling en meer hergebruik. Ook wil het Rijk betere kansen op werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en verbeterde arbeidsomstandigheden en betere zorg voor het milieu in de internationale productieketens waaruit de Rijksoverheid haar producten haalt.
Doelstelling gasreductie voor 2030 al gehaald
In 2023 hebben we de verwarming in zo’n 200 rijkskantoren 2 graden lager gezet. En in de zomer 2 graden minder gekoeld. Ook hebben we tussen kerst en nieuwjaarsdag zo’n 20 panden gesloten. De inzet van het Rijksvastgoedbedrijf op het verduurzamen van kantoren en het afstoten van kantoren, hebben ervoor gezorgd dat de doelstelling van gasreductie behaald is. Van april tot en met december 2023 is zo’n 26% gas bespaard. Het doel was 30% besparing in 2030 ten opzichte van 2019.
CO2-uitstoot zakelijk reizen
De uitstoot van de dienstauto’s van het Rijk is ook afgenomen en meer werknemers reizen met het OV. De vliegreizen zijn toegenomen. In totaal zorgt dit voor een hogere totale CO2-uitstoot door zakelijk reizen in 2023. Het Rijk zet verschillende maatregelen in om de uitstoot van het reizen voor het werk te verminderen. Zo is het aandeel zero-emissie auto’s in 2023 gestegen van 19% naar 25% en zijn de eerste supersnelladers in gebruik genomen.
Op de Feiten & Cijfers pagina’s staan de belangrijkste resultaten die het Rijk boekte op weg naar een klimaatneutrale, circulaire en sociale bedrijfsvoering.
IenW: doen we wat we kunnen?
Het ministerie van IenW zet op verschillende onderdelen grote stappen, zoals te lezen in hun duurzaamheidsverslag 2023. Zo zijn enkele van de meest uitstotende schepen deels op biobrandstof gaan varen, daalde het gasverbruik voor de verwarming van onze kantoren en het wagenpark verbruikte minder diesel en meer elektriciteit. Maar op sommige vlakken gaat verduurzaming minder snel dan gewenst. Het verlagen van de uitstoot van de schepen van de Rijksrederij neemt tijd in beslag, omdat de hoeveelheid schepen en de omvang van de investering om een zorgvuldig besluit vraagt.
Eén ding blijft IenW zich altijd afvragen: doen we wat we kunnen? Als ministerie dat al het langst op duurzaamheid rapporteert, organiseerden zij een bijeenkomst om het met collega’s te hebben over de totstandkoming van het verslag, de uitdagingen en de ontwikkelingen op het gebied van standaarden, zoals de CSRD. Binnenkort delen we de belangrijkste leerpunten van deze ochtend.
EZK/LNV: een rapport met de nieuwe generatie in het achterhoofd
Naast de rijksbrede JBR rapporteren verschillende ministeries ook apart over het duurzamer maken van hun eigen bedrijfsvoering. De ministeries geven hiermee inzicht in en transparantie over de voortgang, de keuzes én de uitdagingen waar ze voor staan.
De ministeries van EZK en LNV maken dit jaar voor het vijfde jaar op rij hun gezamenlijke duurzaamheidsverslag. Reden om de editie van dit jaar extra aandacht te geven. De ministeries vroegen leerlingen van groepen 7 en 8 om een tekening te maken waarop ze laten zien wat voor hen de perfecte duurzame wereld is. Secretaris-Generaal van EZK, Sandor Gaastra: “Het is mooi om te zien dat de generatie voor wie we het doen hier zelf ook al zo goed over nadenkt. Zij hebben een duidelijk beeld voor ogen als het gaat om het klimaat en duurzaamheid. Het is fijn om te zien dat dit bewustzijn er al is bij de volgende generatie. Een leerling vroeg: ‘Waarom wordt eigenlijk niet altijd de meest duurzame keuze gemaakt?’ Dat zet je aan het denken.” Ruim 100 tekeningen werden er gemaakt. Een selectie staat in het duurzaamheidsverslag. Ook zijn de tekeningen van de leerlingen geplaatst op kubussen, die vanaf woensdag 15 mei te zien zijn in de centrale welkomsthal van EZK en LNV aan de Bezuidenhoutseweg 73 en bij RVO in het atrium van Centre Court in Den Haag.
EZK en LNV liggen op koers om de doelen voor de meest vervuilende categorieën (bedrijfswagens, elektriciteitsverbruik, verwarmen en vliegreizen) te halen. Tino van Etten, duurzaamheidscoördinator EZK & LNV: “In de afgelopen vijf jaar hebben we planmatig en structureel stappen gezet om duurzaamheid in de bedrijfsvoering te integreren. Daardoor is onze duurzame ontwikkeling inmiddels zichtbaar in de hele organisatie. Maar, ondanks de mooie stappen die we zetten, blijven er aspecten om te verbeteren. Zo zijn we in 2023 weer meer gaan vliegen en gebruiken we vaker een privéauto voor dienstreizen. Om onze voorbeeldrol te kunnen vervullen, moeten we duurzaamheid meenemen in onze dagelijkse praktijk. Want duurzaamheid grijpt feitelijk in op alles wat we doen, bijvoorbeeld op de manier waarop we reizen, huisvesten, communiceren, consumeren en inkopen.”
Walk our Talk bij Buitenlandse Zaken
Het duurzaamheidsprogramma van Buitenlandse Zaken (BZ): Mission Sustainable, bestaat nu tweeënhalf jaar. Onder het motto ‘Walk our Talk’ geeft BZ met haar bedrijfsvoering steeds vaker en duidelijker het goede voorbeeld, aan elkaar en aan de wereld. De resultaten over het jaar 2023 staan in hun tweede duurzaamheidsverslag.
Het behalen van de doelstelling om in 2030 klimaatneutraal te opereren blijft een uitdaging voor BZ. In 2023 is de CO2-uitstoot van Buitenlandse Zaken toegenomen vanwege meer vliegreizen en een hoger elektriciteitsverbruik wereldwijd. Dit komt mogelijk door de inhaalslag na Covid-19 en een hoger gebruik van airconditioning door stijgende temperaturen. BZ heeft in 2023 aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van circulaire economie. Met duurzame pilots in steden zoals Ankara, Dublin en Addis Abeba. Deze pilots hebben positieve resultaten opgeleverd.
Ook is er meer aandacht besteed aan goede arbeidsomstandigheden en het beschermen van mensenrechten, onder meer door het betalen van een leefbaar loon aan ingehuurde medewerkers in facilitaire diensten. De resultaten van die inspanningen in 2023 vormen een goede basis voor verdere acties in 2024. Buitenlandse Zaken intensiveert de inspanningen en gaat nieuwe duurzame initiatieven met enthousiasme aanpakken.
Stand van Defensie
Defensie verduurzaamt haar krijgsmacht, vastgoed en bedrijfsvoering. Binnen het Rijk helpt Defensie bij de uitvoering van beleid voor verduurzaming, zoals de programma’s Zon op Rijksdaken, Energieopwekking op Rijksgronden en Duurzame Mobiliteit. Zo zijn er in 2023 ruim 600 zonnepanelen op daken van defensiegebouwen geplaatst en zijn er248 zero-emissie en 562 hybride voertuigen aangeschaft.
Defensie wil energie-onafhankelijker worden, ook op missie. Zo worden fossiele brandstoffen bijgemengd met biobrandstoffen voor alles wat rijdt en gaat het ministerie dit stapsgewijs uitbreiden naar het varend en vliegend materieel. Defensie streeft naar het structureel bijmengen van gemiddeld 30 procent hernieuwbare brandstoffen. Voor operationele voertuigen werd in 2023 al 20 procent bijgemengde diesel gebruikt.
Meer weten over de JBR? De hele Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk is hier te lezen.