Duurzame koers voor vervoer en verblijf
De Rijksoverheid heeft, als de grootste werkgever in Nederland, een grote CO₂-footprint als het gaat om dienstreizen. Om die CO2-uitstoot naar beneden te brengen stelde de rijksbrede inkoopcategorie Vervoer en Verblijf doelstellingen op voor 2030 en 2050. Die zijn beschreven in het categorieplan, dat de spil vormt in het streven naar duurzaamheid en verantwoordelijkheid. Categoriemanager Maurice Boiloie benadrukt dat dat streven een verantwoordelijkheid is voor alle collega’s binnen het Rijk. “Enerzijds kunnen we natuurlijk heel veel dingen slim inkopen, maar het is ook heel belangrijk dat de eindgebruiker zich bewust is van zijn gedrag en gaat meehelpen.”
(In Den Haag komt een tram aanrijden. Drie pinnen op een witte lijn duiden de steden Den Haag, Rotterdam en Parijs aan. Maurice Boiloie:)
LEVENDIGE MUZIEK
MAURICE BOILOIE: De Rijksoverheid is de grootste opdrachtgever in Nederland
als het gaat om reizen.
Daarom hebben wij ook een hele grote CO2-footprint,
die willen we naar beneden brengen.
We hebben doelstellingen bepaald voor 2030 en 2050.
Enerzijds kunnen we natuurlijk heel veel slimme dingen inkopen,
maar het is ook belangrijk
dat de eindgebruiker zelf ook bewust is van z'n gedrag
en dat hij daar ook in gaat meehelpen.
PAUL HEEMSKERK: Wie er allemaal reizen binnen de Rijksoverheid,
dat zijn alle collega's die werkzaam zijn op de ministeries,
maar ook alle collega's die werkzaam zijn op de ambassades en consulaten-generaal.
Het gaat om dienstreizen,
maar ook over gezinsherenigingsreizen, overplaatsingsreizen.
Rijksbreed wordt er circa 40.000 keer per jaar gereisd met het vliegtuig.
ANDRÉ NIJDAM: Ons reisbeleid is vastgelegd in onze CAO.
Daarin is opgenomen: als je een bestemming kunt bereizen binnen acht uur,
dat je daarvoor de trein moet kiezen.
PAUL: Het gaat in de eerste plaats om nut en noodzaak, een stukje bewustwording:
moet ik die dienstreis maken? Zijn er alternatieven voorhanden of niet?
Dat zou een videoconferentie kunnen zijn, online, afijn, noem maar op.
ANDRÉ: Op het moment dat de reis toch nodig is, moeten we kijken:
hoe gaan we met die CO2 om, hoe kunnen we die naar beneden brengen?
De uitstoot voor wat betreft internationaal reizen, is ongeveer 90.000 ton CO2 per jaar,
dus dat is aanzienlijk.
Over onze vliegtickets hebben wij afspraken gemaakt met luchtvaartmaatschappijen:
hebben jullie een SAF-programma, Sustainable Aviation Fuel,
en zo ja, kunnen we daar afspraken over maken
dat wij onze reizen kunnen vergroenen?
Biokerosine bestaat onder andere uit gebruikte oliën en vetten
en daarnaast afvalmaterialen uit de landbouw,
die dus niet meer gebruikt kunnen worden door de voedselindustrie.
Dat betekent dat wij onze CO2-uitstoot met 75 procent terug kunnen brengen
als we dus gebruik kunnen maken van zo'n SAF-programma.
MARLIES HULSEBOS: Medewerkers bij het Rijk
kunnen gebruikmaken van de mobiliteitskaart.
Dat is een ov-chipkaart waarmee ze al hun zakelijke reizen kunnen maken.
Dan krijgen ze toegang tot allerlei vormen van vervoer.
Ja, we willen uiteraard het gebruik van alternatieve vervoerswijzen stimuleren.
Zo zie je steeds vaker deelfietsen, deelscooters en deelauto's staan
in stedelijke gebieden en wij hopen in diezelfde lijn
ambtenaren in de toekomst
ook steeds meer van slimme vervoerswijzen te kunnen voorzien.
De app heet Mobiliteitsapp. Daarmee kun je je reis plannen
met combinaties van verschillende vervoersmiddelen,
bijvoorbeeld een treinreis gecombineerd met de tram en een ov-fiets,
en in de app ontvangen ze een persoonlijke rapportage die ze inzicht geeft
in de reishistorie en de CO2-uitstoot.
(Maurice bekijkt z'n CO2-uitstoot.)
RIANNE WEHRMANN: Mensen vinden het fijn om voor een deel
op kantoor te werken en voor een deel thuis.
Je kan ook op allerlei plekken binnen het land werken.
Er zijn vergaderhubs gebouwd en daar kun je werken met je Rijkspas.
Bij onze categorie Vervoer & Verblijf hebben we een raamovereenkomst
voor extern vergaderen via een intermediair
die dan vanaf de boeking tot en met de facturering alles regelt.
Bij die contracten is de Code Verantwoordelijk Marktgedrag belangrijk.
Die richt zich op sociale verantwoordelijkheid en milieubewustzijn.
Je ziet op de site hoe hoog een locatie daarop scoort.
CHRIS VAN DEN HEUVEL: Wij proberen daar echt een steentje aan bij te dragen.
Gasten zijn niet meer op zoek naar de standaardvergaderruimtes.
Dit is veel meer met elkaar in contact komen.
De locatie zelf, dat is ook belangrijk,
dat je goed bereikbaar bent, in de buurt van stations.
Wij willen toch liever dat mensen met de trein komen
of met de fiets of met het openbaar vervoer in plaats van de auto.
Ons voedsel dat we inkopen voor lunches, dat doen we echt duurzaam, biologisch.
Wat we hier aan meubilair hebben staan, is allemaal opnieuw opgeknapt en ingezet.
Personeel, dus dat je mensen kansen geeft op de arbeidsmarkt.
En om dat alles in kaart te brengen,
zijn we bezig om een CO2-meting per onderdeel uit te voeren,
waardoor mensen echt weten van: oké, dit is wat ik bespaar.
(Maurice reist met de trein naar Rotterdam.)
MAURICE: Wees bewust van je reisgedrag.
Ik moet nu naar Parijs toe
en ik heb in m'n app gezien dat ik moet opschieten, dus ik ga snel.
(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijksoverheid. Het beeld wordt blauw met wit. Beeldtekst: Samen werken aan een duurzame en sociale Rijksoverheid. www.denkdoeduurzaam.nl. Het logo van Denk Doe Duurzaam. Meer voor elkaar. Eronder staat: Een productie van de Rijksoverheid.)
DE LEVENDIGE MUZIEK STOPT
Nut en noodzaak van reizen
De Rijksoverheid moedigt haar medewerkers aan om kritisch te kijken naar het nut en de noodzaak van hun dienstreizen. Paul Heemskerk, voorzitter van de strategische klantenraad van de categorie Vervoer en Verblijf, drukt mensen op het hart: “Denk er allereerst over na of je die reis wel moet maken. Misschien kan je gebruikmaken van duurzame alternatieven, zoals videoconferenties en online vergaderingen.” Het aantal internationale reizen door rijksmedewerkers is de laatste jaren, met uitzondering van de jaren tijdens de COVID-19-pandemie, helaas nog niet gedaald. De uitstoot voor alle internationale reizen bedraagt, inclusief die van Defensie, ongeveer 90.000 ton CO₂-per jaar. Om dat te compenseren moeten er 4,5 miljoen bomen geplant worden. André Nijdam is contractmanager Internationale Reizen: “In de cao spraken we al af dat we de trein pakken als je binnen 8 uur van je werklocatie op je eindbestemming kunt zijn. reizen die korter dan 8 uur duren. Maar de categorie zoekt ook naar andere oplossingen om de CO₂--uitstoot naar beneden te brengen. Zo maakt elk departement gebruik van de CO₂--prestatieladder waarmee ze hun eigen CO₂--uitstoot kunnen monitoren en terugbrengen. Wanneer het echt niet anders kan, en er toch gevlogen moet worden, compenseert het Rijk met een bijdrage per ticket voor alternatieve brandstoffen. We maken afspraken met luchtvaartmaatschappijen die een corporate SAF-programma hebben. SAF staat voor Sustainable Aviation Fuel, een vorm van vliegtuigbrandstof die is geproduceerd uit duurzame en hernieuwbare bronnen in plaats van fossiele bronnen. Denk hierbij aan biomassa, plantaardige oliën of afvaloliën die niet meer geschikt zijn voor de voedingsindustrie. Daarmee verminderen we onze CO₂-uitstoot met 75%.”
Mobiliteitskaart en app: duurzame alternatieven stimuleren
Om duurzame mobiliteit te bevorderen, maakt de Rijksoverheid gebruik van de mobiliteitskaart en de mobiliteitsapp. Medewerkers hebben met de mobiliteitskaart toegang tot verschillende vervoersmiddelen voor zakelijke reizen. De traditionele openbare vervoersmiddelen, maar ook andere oplossingen. “We zien steeds vaker deelfietsen, deelscooters en deelauto's staan in stedelijke gebieden”, constateert Marlies Hulsebos, contractmanager Mobiliteitskaart & App. “Wij willen ambtenaren in de toekomst ook van meer slimme vervoerswijzen voorzien.”
De Mobiliteitsapp stelt collega’s in staat om reizen te plannen met combinaties van vervoerswijzen, zoals trein, tram, en ov-fiets. Bovendien biedt de app persoonlijke rapportages over reishistorie en CO₂--uitstoot, die medewerkers inzicht geeft in hun milieu-impact en hen stimuleert om duurzamere keuzes te maken. Aansluitend bij de bestaande mobiliteitskaart en de app, ontwikkelt de categorie nu ook een platform voor internationale reizen. Hierop kan de reiziger hotels, vluchten en treinreizen boeken, waarbij het platform de duurzaamste reis-combinatie prominent aanbiedt.
Externe vergaderingen: sociale en bewuste keuzes
Bij externe vergaderingen hanteert de categorie een beleid dat gericht is op sociale verantwoordelijkheid en milieubewustzijn. De meeste collega’s werken al hybride, maar er zijn ook mogelijkheden om op allerlei plekken in het land te werken, elkaar te ontmoeten en te vergaderen. Contractmanager Rianne Wehrmann houdt zich bezig met hotel- en vergaderaccommodaties. “Er zijn vergaderhubs gebouwd waar je kunt werken met je rijkspas. Moet je soms toch uitwijken naar een externe locatie? Dan kan je via een intermediair een locatie boeken die hoog scoort op het gebied van verantwoord marktgedrag.” Een goed voorbeeld daarvan is vergadercentrum ZZIIN op het station in Den Haag. “Wij zorgen graag voor een verantwoorde vergaderlocatie”, vertelt eigenaar Chris van den Heuvel. “We zijn goed bereikbaar via het openbaar vervoer, besteden aandacht aan duurzaam voedsel en hergebruiken meubilair. Daarnaast werken er bij ons mensen met een afstand op de arbeidsmarkt.”
Toekomstgerichte visie: doelstellingen voor 2030 en 2050
Het categorieplan voor Vervoer en Verblijf weerspiegelt de toekomstgerichte visie van de Rijksoverheid ‘Inkopen met impact’ en committeert zich met concrete doelstellingen voor 2030 en 2050 aan onder andere het verminderen van haar CO₂--uitstoot. Door bewustwording, innovatieve oplossingen en samenwerking met leveranciers, neemt de categorie haar verantwoordelijkheid op weg naar een groenere toekomst.