Een simpele rekentool voor een complex probleem
Voor velen is koffie een belangrijk onderdeel van de werkdag. De cafeïne geeft je soms de broodnodige energie en op kantoor is de koffieautomaat een waardevolle sociale ontmoetingsplaats. Hoe maken we dit dagelijkse ritueel duurzaam? Vorig jaar besteedden wij al aandacht aan trainees Loes Mik (DJI), Eva Loopik (Bax & Company) en Irma Ernes (gemeente Venlo) die destijds voor hun Nationaal Energietraineeship onderzoek deden naar de impact van het gebruik van koffiebekers. En met resultaat; ze ontwierpen een nuttige rekentool die populair bleek. De tool is inmiddels door meer dan 50 organisaties opgevraagd naar aanleiding van het artikel, onder meer door Anniek van Bergeijk van Diversey. We spraken haar, en trainee Loes, over de rekentool en de impact die er al is gemaakt.
Tijdens het onderzoek van Loes, Eva en Irma ontwikkelden zij een rekentool om te kunnen analyseren welke impact het aantal gebruikte wegwerpbekertjes bij DJI heeft. Het in kaart brengen van deze hoeveelheid is de eerste stap, en biedt inzicht in het gebruik. Maar de rekentool is ook bedoeld als bewijsvoering. Vaak hoor je: ‘maar je moet de herbruikbare bekers toch afwassen en inkopen, is het dan wel duurzamer dan wegwerpbekers?’ Met deze rekentool wilden ze laten zien dat het gebruik van afwasbare bekers echt duurzamer en goedkoper is dan dat van wegwerpvarianten.
Loes: “De rekentool kan gebruikt worden door iedereen. Er zitten wel een aantal aannames in, bijvoorbeeld over gedrag. Dat heb je altijd met life cycle analyses. Maar het geeft wel een goed idee van hoeveel je kunt besparen met het vervangen van wegwerpbekers door een herbruikbaar alternatief.” Door het naderende verbod op wegwerpbekers in 2024 zoeken organisaties van binnen en buiten de Rijksoverheid naar duurzame alternatieven. En velen kwamen uit bij de tool van Loes, Eva en Irma. Samen met Loes en Anniek bespreken we het succes van de rekentool.
Welke reacties krijgen jullie op de rekentool?
“Veel van de reacties hebben toch nog te maken met aannames die de afgelopen jaren altijd zijn gemaakt”, licht Loes toe. “Het feit dat er in de ‘papieren’ bekertjes ook plastic zit, is voor velen nog nieuwe informatie. Ook het idee dat afwassen met de hand zóveel water kost dat de herbruikbare beker niet meer duurzaam is, is een hardnekkige aanname die niet makkelijk is weg te nemen. Er zit wel een kern van waarheid in, maar gedrag is hierbij vaak niet meegenomen. Veel mensen pakken voor het vasthouden van hete thee bijvoorbeeld graag twee wegwerpbekertjes, en de één gebruikt zijn wegwerpbeker maar één keer, anderen juist vaker. Ook wordt er in berekeningen nog vaak vanuit gegaan dat een herbruikbare beker met volop openstaande kraan wordt afgewassen. In de praktijk zie je dat veel mensen op kantoor de beker even afspoelen aan het eind van de dag en hem af en toe mee naar huis nemen om ‘m daar in de vaatwasser te zetten. Dat moet je allemaal meewegen, en daarbij moet je dus ook een beetje uitgaan van aannames. Vaak voert bij dit soort veranderingen gemak en het credo van ‘zo deden we het altijd al’ de boventoon, die houding wordt verwacht. Maar mensen kunnen veel beter met verandering omgaan dan we denken. We gebruikten jaren geleden ook al een mok op kantoor.”
Hoe kijk je terug op het onderzoek en de rekentool?
“Ik ben erg blij, en ook wel verrast, om te zien dat er nog steeds vraag is naar onze rekentool. De datum voor de uitfasering van traditionele wegwerpkoffiebekers komt steeds dichterbij en je ziet dat veel organisaties toch nog moeite hebben met de omslag. Het is daarom erg leuk om te zien dat ook andere organisaties onze rekentool gebruiken en dat die hen blijkbaar helpt bij deze verandering.”
Een gebruiker van de rekentool is Anniek van Bergeijk, accountmanager, van Diversey. “Diversey is een producent van reinigingsmiddelen én innovatieve hygiëne oplossingen en wij streven al jaren naar het minimaliseren van onze milieu-impact en die van onze klanten en partners.”
“Wij krijgen van onze klanten regelmatig vragen over het duurzaam afwassen van o.a. hardcups. Wat deze reinigingsvraag uitdagend maakt is dat hard cups en andere herbruikbare materialen lastiger te reinigen en te drogen zijn. Kunststof is erg licht en vraagt om een speciaal wasrek, er zijn verschillende type kunststof waarbij bijvoorbeeld vervuiling zoals lippenstift lastig te reinigen is. Ook is de droging uitdagender ten opzichte van porselein.”
“Wij zijn een voorstander van reusables ten opzichte van single-use en streven naar afvalpreventie en reductie in onze eigen processen én die van onze klanten. Het proces van machinale vaatwas is de afgelopen jaren steeds duurzamer geworden door innovatie, waarbij minder water, energie en reinigingsmiddel gebruikt hoeft te worden. Door gebruik van de rekentool kunnen we dit laatste nu ook echt aantonen.”
Loes: “Als ik terugkijk op het afgelopen jaar denk ik soms dat we ons meer hadden moeten focussen op de aanstaande wet. Nu komt het nog over dat je als organisatie een keuze hebt of je wel of niet overgaat naar herbruikbare bekers, maar dit is in de meeste gevallen niet zo. Ik denk dat we met de rekentool hebben laten zien dat herbruikbaar niet per se duurder is en dat het veel positieve impact heeft op het klimaat. Maar, we moeten allemaal om, of dat nu linksom of rechtsom is. Voornamelijk de logistiek blijkt hierin erg lastig. Hoe zorg je ervoor dat iedereen altijd een schone mok heeft? Hoe ga je om met bezoek? Hoe zorgen we ervoor dat er niet ontzettend veel vaatwassers worden bijgeplaatst? Dit zijn vragen waar we nog goed naar moeten kijken.”
Hebben jullie nog vervolgplannen met de rekentool?
“Bij DJI zijn we nu bezig om overal de herbruikbare bekers te krijgen en op de locaties ofwel karren te plaatsen of de kasten iets aan te passen zodat schone en gebruikte mokken hier een plaatsje hebben. Na de rekentool zijn we ons nu aan het richten op de praktijk.”
Benieuwd naar de rekentool? Stuur ons een mail en je krijgt hem toegestuurd!