Stem op de genomineerden voor de KoopWijsPrijs 2021

*Funky muziek speelt*

Beeldtekst: Provincie Noord-Holland.
Project: Duurzame Cruquiusbrug.

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
De provincie Noord-Holland koopt een duurzame, circulaire brug in, over de ringvaart bij Cruquius.

Jacqueline Roosendaal – Strategisch Inkoopadviseur Provincie Noord-Holland:
Als provincie vinden wij het belangrijk om bij te dragen aan een betere wereld.
Wij proberen daarom met ons inkoopbeleid echt impact te maken.

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
We kopen nu zo veel mogelijk circulair en klimaatneutraal in. Hierdoor stimuleren we de markt om met duurzame oplossingen te komen.

*Funky muziek speelt*

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
De huidige Cruquisusbrug bestaat uit twee brugdelen. Om zo circulair mogelijk te werken is bewust besloten het eerste brugdeel niet te vervangen maar hierop groot onderhoud te plegen. De levensduur van dit brugdeel wordt daardoor met 30 jaar verlengt. Het tweede brugdeel moet wel vervangen worden. Hierbij wordt het vrijkomende materiaal zo veel mogelijk hergebruikt. Het metaal wordt hergebruikt in een nieuwe constructie. Het beton wordt gerecycled voor andere doeleinden, bijvoorbeeld voor het aanleggen van wegen.

Jacqueline Roosendaal – Strategisch Inkoopadviseur Provincie Noord-Holland:
Om de circulariteit in de toekomst te vergroten heeft de provincie de IFD-principes ontwikkeld. IFD betekent: Industrieel, Flexibel, Demontabel. Dat wil zeggen dat de nieuwe brug wordt opgebouwd uit onderdelen met gestandaardiseerde verbindingen. Stel dat een brug in de toekomst wordt vervangen door bijvoorbeeld een aquaduct, dan kun je de brug demonteren en de onderdelen in één of meerdere andere bruggen hergebruiken. Een ander voordeel van IFD bouwen is dat de brugonderdelen in de fabriek al klaargemaakt kunnen worden. Hierdoor is de brug op locatie veel sneller in elkaar te zetten, dit verkort de bouwtijd waardoor er veel minder verkeershinder is.

*Funky muziek speelt*

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
De nieuwe brug wordt ook onderhoudsarm doordat we een ander verfsystemen gebruiken. Deze verf is op basis van aluminium en gaat veel langer mee. Daarnaast gaan we dit bewegingsmechanisme vervangen door een mechanisme met minder bewegende onderdelen. Hierdoor is er minder slijtage en dus minder onderhoud.

Jacqueline Roosendaal – Strategisch Inkoopadviseur Provincie Noord-Holland:
Ook zorgen we ervoor dat de nieuwe brug energieneutraal wordt. Dit realiseren we door stroom op te wekken met zonnepanelen die we plaatsen in de buurt van de brug. In de kelder van de brug plaatsen we een warmte-koude-installatie. Hierdoor verbruiken we veel minder energie om de ruimte warm te houden. Die warmte is nodig om te voorkomen dat het bewegings- en besturingssysteem vastloopt door vochtigheid.

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
Door al deze maatregelen verwachten we 61 procent aan CO2-uitstooten 69 procent aan grondstoffen te besparen ten opzichte van de traditionele vervanging van de brug.

*Funky muziek speelt*

Jacqueline Roosendaal – Strategisch Inkoopadviseur Provincie Noord-Holland:
Wat lastig was, is dat wij project uitvoeren met een aantal partners: de gemeente Heemstede, de gemeente Haarlemmermeer, de vervoersregio Amsterdam en het hoogheemraadschap van Rijnland. Iedere partij had andere wensen en doelen met betrekking tot duurzaamheid. Bijvoorbeeld: de ene wilde 100 procent energieneutraliteit en een ander was eigenlijk al blij met 60 procent. Dit hebben we opgelost door voor alle partijen acceptabele minimumniveaus van duurzaamheid te bepalen en de aannemers uit te dagen om nog beter te presteren. Om aannemers te prikkelen om met zo hoog mogelijke duurzame ambities te komen, hebben we gekozen voor de aanbestedingsprocedure 'concurrentiegerichte dialoog'. Bij deze procedure ga je tijdens de aanbesteding met elkaar in gesprek om kennis uit de markt te halen. Zo stemmen we behoefte beter af op de mogelijkheden en krijg je inschrijvingen die beter aansluiten. Op deze manier worden onze ambities nog meer gehaald.

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
Als provincie Noord-Holland, hebben we samen met opdrachtgevers, bouwbedrijven en ingenieursbureaus de IFD-principes van gestandaardiseerde verbindingen ontwikkeld. Deze zijn nu bij de NEN vastgelegd in een NTA: een Nederlandse Technische Afspraak. Dit maakt IFD landelijk beschikbaar voor alle partijen in de grond- weg- en waterbouw. Zo kunnen brugonderdelen door heel Nederland uitwisselbaar worden.

Jacqueline Roosendaal – Strategisch Inkoopadviseur Provincie Noord-Holland:
In de komende jaren zijn in ons land tienduizenden bruggen aan vervanging en renovatie toe. Duurzame bruggenbouw wordt dus steeds belangrijker.

Tino van der Giesen – Projectmanager Cruquiusbrug:
Door de principes van de IFD toe te passen, maken we een mooie stap naar toekomstbestendiger bruggen bouwen in Nederland.

*Funky muziek speelt en eindigt*

Logo Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verschijnt in beeld.

Beeldtekst: Geproduceerd door de Rijksoverheid.

*Funky muziek speelt*

Beeldtekst: Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Project: IWR2021 Werkplekhardware.

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
Wij van ICT Werkomgeving Rijk, oftewel IWR, sluiten voor de gehele Rijksoverheid contracten af voor de inkoop van ICT-apparatuur. Zoals laptops, tablets, smartphones, beeldschermen en printers. Ons totale inkoopvolume is ruim 160 miljoen euro per jaar.

Johan Rodenhuis – Adviseur Duurzaamheid IWR:
De duurzaamheidsthema's waarop wij impact willen maken, zijn klimaat, circulariteit en internationale sociale voorwaarden.

*Funky muziek speelt*

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
IWR valt onder het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en is een overkoepelende inkooporganisatie voor de hele Rijksoverheid. Van duurzaam inkopen moet je verstand hebben en IWR heeft die expertise. Wij bepalen de hoogst haalbare duurzaamheidseisen en maken een voorselectie van ICT-bedrijven en producten die daaraan voldoen. Alle andere inkooporganisaties binnen de Rijksoverheid kunnen vervolgens uit de voorselectie kiezen en hebben daarmee de garantie dat ze duurzame producten in huis halen.

Johan Rodenhuis – Adviseur Duurzaamheid IWR:
De eerste stap in onze selectieprocedure is om te kiezen voor fabrikanten die voldoende duurzaam produceren. Hiervoor maken we gebruik van EcoVadis. EcoVadis is een soort scorekaart waarmee je een bedrijf kunt toetsen op criteria zoals het milieu. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: wat doen ze aan CO2-reductie, hoeveel energie wordt gebruikt en hoeveel daarvan is groene energie? Belangrijke andere criteria zijn mensenrechten en ethisch handelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: is het veilig in de fabriek, krijgen arbeiders een eerlijk loon en wordt er geen gebruik gemaakt van kinderarbeid?

*Funky muziek speelt*

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
Na de selectie van de fabrikanten kijken we vervolgens naar de producten die ze leveren. Hiervoor maken we weer gebruik van een internationale standaard, namelijk die van de TCO-certified eisen. Met TCO kijken we onder andere naar de kwaliteit van producten. Bijvoorbeeld: wat is de levensduur, gaat een apparaat snel kapot als het valt, welke producten zijn nog repareerbaar, zijn accu's vervangbaar en hoelang zijn reserveonderdelen beschikbaar? En we eisen dat 80 procent van de apparatuur die we afstoten een tweede leven moet kunnen krijgen. Bijvoorbeeld als 'refurbished' product.

Johan Rodenhuis – Adviseur Duurzaamheid IWR:
Daarnaast eisen we afvalcompensatie. Bijvoorbeeld: voor elke nieuwe telefoon die door ons gekocht wordt, moet uit een ontwikkelingsland een afgedankt toestel worden gerecycled. Ook vragen we onze leveranciers hun CO2 te compenseren. Dit doen we via de Fairtrade Climate Standard. Deze compensatie vindt plaats in ontwikkelingslanden door bijvoorbeeld de aanplant van bos, of het plaatsen van biogasinstallaties.

*Funky muziek speelt*

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
Het innovatieve aan onze inkoopprocedure is dat de voorselectie van alle werkplekproducten door één overkoepelende inkooporganisatie wordt gemaakt die heel veel kennis heeft van duurzaam inkopen. Door deze concentratie aan expertise en het grote inkoopvolume van 160 miljoen per jaar, kunnen we veel meer impact maken dan wanneer alle inkoopafdelingen afzonderlijk duurzaam zouden gaan inkopen. Een uitdaging was wel om niet door te schieten met ons eisenpakket richting de leveranciers. Daarom zijn we twee jaar geleden begonnen gesprekken met hen te voeren over wat wel en wat niet haalbaar is.

Johan Rodenhuis – Adviseur Duurzaamheid IWR:
Naast eisen hebben we ook een aantal wensen bij onze leveranciers neergelegd waarmee ze zich konden onderscheiden. Een wens was bijvoorbeeld Co2-neutraal vervoer. Iedereen kon hier aan voldoen. Voor toekomstige aanbestedingen gaan we inzetten op vervoer met zero emissie. Zo verleiden we de markt om steeds weer een stapje duurzamer te worden.

*Funky muziek speelt*

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
Onze duurzame werkwijze kan ook gebruikt worden door andere organisaties. Op dit moment treffen we voorbereidingen om alle informatie hierover, zowel nationaal als internationaal, te delen.

Johan Rodenhuis – Adviseur Duurzaamheid IWR:
Onze aanpak wordt hopelijk een nieuwe standaard op het gebied van aanbesteden van duurzame ICT-hardware binnen Nederland en Europa en kan wellicht breder ingezet worden dan alleen bij ICT.

Lucien Claassen – Categoriemanager IWR:
Ja, want duurzaamheid is niet langer een optie, het is een uitgangspunt.

*Funky muziek speelt en eindigt*

Logo Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verschijnt in beeld.

Beeldtekst: Geproduceerd door de Rijksoverheid.

*Rockmuziek speelt*

Beeldtekst: Gemeente Rotterdam.
Herlegbare rioolbuizen.

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Riolering. Weinig mensen staan er bij stil, maar iedereen maakt er gebruik van en verwacht dat het goed functioneert. Maar rioolbuizen gaan niet oneindig mee. Daarom koopt Rotterdam duurzame rioolbuizen in. De duurzaamheidsthema's die hier een rol spelen zijn: circulariteit CO2-reductie en social return.

*Rockmuziek speelt*

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Deze rioolbuizen in de grond zijn van PVC. Deze zijn na vijftig jaar zo verzakt dat ze moeten worden opgegraven. De in het verleden gelegde buizen zijn van dunnere kwaliteit. Deze buizen zijn na het opgraven niet meer herbruikbaar en gaat daarom naar de fabriek voor recycling. Qua duurzaamheid is dit proces niet optimaal. Het vervoer naar de fabriek en het omsmelten van de buizen kost energie. Ook is er materiaalverlies want een deel van de PVC gaat verloren bij het smeltproces. Beter zou zijn om de opgegraven buizen schoon te maken en opnieuw in te graven.

*Rockmuziek speelt*

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Om dit in de toekomst mogelijk te maken, kiest de gemeente Rotterdam ervoor betere kwaliteit rioolbuizen te gebruiken. We hebben leveranciers de opdracht gegeven een buis aan te bieden die over vijftig jaar kan worden opgegraven, kan worden schoongemaakt en weer kan worden teruggelegd. Het uitgangspunt hierbij is dat de buis daarna nog minimaal vijfitg jaar mee kan. Met deze nieuwe buis besparen we niet alleen op vervoer en reduceren we de CO2-uitstoot, maar we verzekeren ons ook van continuïteit. Grondstoffen om PVC buizen te maken worden namelijk steeds schaarser. Over 50 jaar zou het weleens heel lastig kunnen zijn om aan nieuwe PVC buizen te komen en kan de prijs ook nog eens veel hoger liggen. Door nu buizen aan te schaffen met een levensduur van minimaal 100 jaar ben je in ieder geval de komende eeuw verzekerd van een goed werkend rioolsysteem.

*Rockmuziek speelt*

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Wat dit project bijzonder maakt, is dat er op een hele andere wijze is aanbesteed. Vroeger werd er vooral geselecteerd op prijs. Nu proberen vooral naar maatschappelijke doelen te kijken zoals circulariteit en reductie van de CO2-uitstoot. Daarnaast is leveranciers gevraagd om een betere kwaliteit buis te leveren. Ook hebben wij hen gestimuleerd verder te denken, bijvoorbeeld over het inzetten van andere kunststof buizen dan PVC. Dit was voor leveranciers een hele omslag in denken. Daarom hebben we hen eerst gepolst of ze dit zagen zitten.

*Rockmuziek speelt*

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Kwaliteit van de buis is gebaseerd op aannames en berekeningen van de leveranciers. Pas over vijftig jaar weten we zeker dat de buis de kwaliteit heeft die nu is beloofd. Hiermee lopen we wel een risico. Ontevreden leveranciers kunnen de aanbestedingsprocedure namelijk aanvechten wanneer ze vinden dat de beoordeling te subjectief is. Om dit te voorkomen hebben we een lijst van hele duidelijke, objectieve indicatoren opgesteld, zoals een circulariteitsindex. Zo waren de spelregels van tevoren voor iedereen duidelijk.

*Rockmuziek speelt*

Jeroen van der Wal – Beheerder riolering gemeente Rotterdam:
Bij de aanbesteding hadden we wel een aantal wensen. Namelijk het vervoer van de buizen door de stad moet energievrij gebeuren. Ook hebben wij leveranciers verplicht mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te betrekken bij het arbeidsproces. Zij gaan helpen bij het in elkaar zetten van hulpstukken en bochten. Het mooie aan de benaderingswijze van de gemeente Rotterdam is dat deze in heel Nederland kan worden toegepast. We hebben de korte termijn strategie van alleen kostenbesparing losgelaten. De truc is om op de lange termijn te durven denken. Wij gaan voor levensduur en hergebruik van bestaande materialen. Zo voorkomen we uitputting van de aarde en blijft er meer over voor toekomstige generaties.

*Rockmuziek speelt en eindigt*

Logo Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verschijnt in beeld.

Beeldtekst: Geproduceerd door de Rijksoverheid.