Ministeries zeggen nee tegen CO2!
In oktober haalden de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) het certificaat voor de CO₂-Prestatieladder op trede 3. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) ging hen al voor en staat op trede vijf. Ook het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) kijkt uit naar een trede-3-certificering begin 2022 én bereidt trede 4 al voor.
Alle ministeries gaan aan de slag met de CO2-Prestatieladder. Dit besloten de (hoofd)directeuren bedrijfsvoering van alle ministeries onlangs. Het Rijk wil hiermee haar CO2-uitstoot maximaal reduceren en zo een duurzamere bedrijfsvoering realiseren. De CO2-Prestatieladder is hét duurzaamheidsinstrument van Nederland dat bedrijven en overheden helpt bij het reduceren van CO2 en kosten. Binnen de bedrijfsvoering, in projecten én in de keten. De Ladder wordt als CO2-managementsysteem en als aanbestedingsinstrument gebruikt. Met deze ladder krijg je dus inzicht in de CO2-uitstoot van je organisatie en – bij hogere treden op de ladder – die van je leveranciers en klanten. Ook helpt de ladder je om CO2-kosten te besparen. Je werkt zo ook aan lagere energiekosten, materiaalbesparing en innovatiewinst.
Het ministerie van IenW behaalde in maart als eerste ministerie trede 5 van de CO2-Prestatieladder, het hoogst haalbare niveau van dit instrument. Via de prestatieladder stelt IenW zich bijvoorbeeld doelen, formuleert maatregelen en maakt zichtbaar wat het doet om deze maatregelen ook daadwerkelijk in te voeren. Dit wordt ieder jaar intern (door de Auditdienst Rijk) en extern (door een daartoe erkende auditor) geaudit.
EZK en LNV ook gecertificeerd
In oktober 2021 ontvingen de ministeries van EZK en LNV hun certificaat voor trede 3. Die gaat over de uitstoot van je eigen handelen en bedrijfsvoering. De CO₂-Prestatieladder helpt de ministeries om hun CO₂-uitstoot jaarlijks inzichtelijk te maken en te monitoren of de ministeries van EZK en LNV op de goede weg zijn richting klimaatneutraliteit in 2030. Het basisjaar voor de CO₂-footprint is voor beide ministeries 2019. De footprint van 2020 en de eerste helft van 2021 zijn wel beïnvloed door corona als gevolg van minder reizen.
Toch is het EZK en LNV gelukt maatregelen in te zetten op het gebied van reizen en energie die tot een structurele verlaging van de footprint hebben geleid. Een van de maatregelen is bijvoorbeeld het vergroenen van de elektriciteit voor een aantal panden van RVO (de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) en NVWA (de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit). Door Nederlandse Garanties van Oorsprong in te kopen, is hiermee zelfs met terugwerkende kracht de footprint van 2020 bijgesteld (13% lager) doordat de CO₂-uitstoot van elektriciteit halveerde. Het grootste effect is nu te zien bij LNV omdat daar grote slagen worden gemaakt met het wagenpark. Alleen al met het elektrificeren van het wagenpark van de NVWA, is de CO₂ van EZK/LNV in 2023 met bijna 30% gedaald. Meer informatie over hoe EZK en LNV ervoor staan en welke stappen gezet worden om een klimaatneutrale bedrijfsvoering te verwezenlijken is na te lezen in het duurzaamheidsverslag 2020.
Met de certificering op zak is het gebruikelijk dat organisaties hierna doorgroeien naar hogere treden op de ladder (4 en 5), waarbij de inkoopketen en het effect van beleid op de CO₂-uitstoot wordt meegenomen. RVO wil binnen EZK voorop lopen en is op dit moment al bezig met de voorbereidingen om zich te laten certificeren op trede 4. Daarna zullen de ministeries EZK en LNV als geheel volgen.
Voorbereidingen op tredes 3 en 4 bij BZK
Bij het ministerie van BZK wacht men momenteel op de interne audit, die vindt op 24 november plaats. “We zijn gelijk na het besluit om de CO2-Prestatieladder voor alle ministeries in te voeren, aan de slag gegaan,” vertelt Martijn Otte, duurzaamheidscoördinator bij het ministerie. “Dat leidde tot een CO2- managementplan, goedgekeurd door de stuurgroep Verduurzaming Bedrijfsvoering .” Mochten er uit de interne audit verbeterpunten komen, dan worden die direct verholpen. In principe zou dan vroeg in 2022 een externe audit kunnen plaatsvinden en moet de certificering ook snel rond zijn.
Het verduurzamingsteam van BZK ging ook meteen aan de slag met het voorbereiden van de certificering van trede 4. “Dat is een op zichzelf staand traject, en richt zich op de ketens waarin je werkt. De stuurgroep gaf aan dat daar nog veel winstpotentieel zit. We onderzoeken nu de ketens, waar we veel geld uitgeven of invloed en/of belangen hebben. Een globale lijst van kansrijke gebieden leggen we voor bij de stuurgroep, daarna gaan we concreet aan de slag met zo’n 2-3 van die ketens. Daarvoor maken we een kwantitatieve en inhoudelijke analyse en stellen we bijpassende maatregelen voor.” Zo gebruikt het Rijk voor het overgrote deel groene stroom, maar is niet altijd duidelijk wat de echte oorsprong van die stroom is als het gaat om niet-Nederlandse leveranciers. Daarom moet alle groene stroom straks van Nederlandse bodem zijn en verantwoord geproduceerd. Daar werkt het duurzaamheidsteam met het team van de rijksbrede inkoopcategorie Energie aan.
Martijn vertelt ook hoe BZK samen met o.a. RVO, het ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa) en IenW bekijkt hoe ze kunnen omgaan met intercontinentaal reizen. Hoe maak je slim duurzame keuzes? “We kijken bijvoorbeeld naar de rekenmethode die de uitstoot van ons reisgedrag berekent. Zo werd eerst geen onderscheid gemaakt tussen businessclass en economyclass, maar dat wordt volgend jaar anders. De uitstoot van businessclass is veel hoger, onder meer omdat het veel meer ruimte inneemt dan een plek bij economy. Ook kijken we voor de nieuwe rekenmethode meer naar type vliegtuig, motoren, bezetting, hoe vaak er opgestegen en geland wordt. Dat zorgt voor een groter handelingsperspectief voor de zakelijke reiziger bij de Rijksoverheid. Straks kun je bijvoorbeeld bewust kiezen voor een duurzamere maatschappij.”
Ga ook aan de slag met de CO2-Prestatieladder!
Wil je de CO2-uitstoot van je organisatie snel verminderen en bedrijfskosten besparen? De Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen helpt je op weg. Laat je inspireren door hun website!